آسم ورزشی یا برونشواسپاسم (Exercise-induced asthma) یک نوع آسم است که علائم و نشانه های آن به طور مستقیم با فعالیت ورزشی یا تمرینات بدنی مرتبط هستند. در این حالت، تنفس در هنگام ورزش یا فعالیت بدنی سخت‌تر می‌شود و ممکن است با تحرک فرد دچار سرفه، خس خس صدا دار، تنگی نفس، درد قفسه سینه و خستگی شدید شود.
در آسم ورزشی، ورزش یا فعالیت بدنی باعث تحریک مجدد مجاری هوایی و افزایش تولید مخاط و تنگی نفس می‌شود. علت دقیق آسم ورزشی هنوز مشخص نیست، اما فعالیت بدنی می‌تواند عواملی مانند تنفس سریع و عمیق، تغییر در دمای و رطوبتوا، تماس با آلرژن‌ها (مانند گرده گیاهان) و تماس با هوایرد و خشک را به عنوان عوامل محرک برای آسم ورزشی ایجاد کند.
برای مدیریت آسم ورزشی، معمولاً از داروهای ضد التهابی مورد استفاده قرار می‌گیرد که قبل از ورزش یا فعالیت بدنی مصرف می‌شوند تا علائم آسم کنترل شود. همچنین، استفاده از تکنیکهای تنفسی، اجتناب از محرک‌های آسمی مانند هوای سرد و خشک، و انجام گرم‌کردن قبل از ورزش نیز می‌تواند به کاهش علائمسم ورزشی کمک کند.
مهم است که در صورت تجربه علائم آسم ورزشی، با بهترین متخصص آسم و آلرژی مشورت کنید تا تشخیص درست گرفته شود و برنامه درمانی مناسب برای شما تعیین شود.
علائم آسم ورزشی چیست؟
به طور کلی علائم آسم ورزشی یا آسم ناشی از فعالیت ممکن است به صورت زیر باشند:
- سختی نفس: احساس نفس کشیدن سخت و دشوار در طی فعالیت ورزشی.
- خس خس صدا در سینه: صدای خس خس یا صدای سختی نفس که ازسمت‌های سینه و ریه‌ها شنیده می شود.
- سرفه: سرفه‌های متناوب یا مستمر پس از فعالیت ورزشی.
- تنگی نفس: احساس تنگی و نفس کشیدن ناکافی در طول فعالیت ورزشی.
- احساس فشار در قفسه سینه: احساس فشار، تنگی یا درد در قفسه سینه.
مهم است بدانید که علائم آسم ورزشی ممکن است پس از چند دقیقه از شروع فعالیت ورزشی ظاهر شوند و پس از توقف فعالیت بهبود یابند. همچنین، علائم می‌توانند در صورت استمرارفعالیت ورزشی شدیدتر شوند.در هر صورت توجه به علائم و مراجعه به متخصص آلرژی برای درمان و یا کنترل این بیماری بسیار مهم است.
آیا آسم ورزشی خطرناک است؟
ورزش برای همه افراد، از جمله افراد مبتلا به آسم، مفید است. اما نحوه انجام و میزان آن با توجه به شرایط افراد مبتلا به آسم ورزشی متفاوت است. انجام فعالیت ورزشی منظم می‌تواند عوارض آسم را کاهش دهد و به بهبود عمومی سلامتی کمک کند . با این حال، برخی ورزش‌ها و شرایط خاص می‌توانند برای افراد مبتلا به آسم خطرناک باشند و با ایجاد حملات آسمی زندگی و یا سلامت فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
ورزش‌هایی که نیاز به تنفس شدید و مستمر دارند، مانند دویدن، فوتبال، بسکتبال و ورزش‌های استقامتی، ممکن است برای برخی افراد با آسم دشوار باشند. در صورتی که آسم شما تحت کنترل قرار نگیرد و عوارض شدیدی در هنگام ورزش برایتان ایجاد کند، ممکن است خطرناک باشد و شما در این وضعیت با محدودیت در فعالیت های ورزشی و روزمره همراه خواهید بود.
بهترین راه برای مدیریت آسم ورزشی، مشاوره با پزشک متخصص و با تجربه است است. پزشک شما می‌تواند بر اساس شدت آسم و سطح فعالیت ورزشی شما، برنامه‌ای مناسب برای شما تنظیم کند. همچنین، استفاده از داروهای ضد التهاب و آنتی هیستامین قبل از ورزش می‌تواند به کنترل عوارض آسم کمک کند.
آیا برای آسم ورزشی درمانی وجود دارد؟
بله، ورزش درمانی می‌تواند به عنوان یک روش مؤثر برای درمان آسم ورزشی استفاده شود. ورزش درمانی به مجموعه فعالیت‌های بدنی اطلاق می‌شود که با هدف بهبود عملکرد ریوی، افزایش تحمل بدن به فعالیت و کاهش علائم آسم انجام می‌شود. البته این تمرینات حتما توسط متخصص آسم و آلرژی تنظیم و تایید می شود.
ورزش درمانی برای بیماران آسمی به دو صورت انجام می‌شود:
- ورزش‌های استقامتی: این نوع ورزش‌ها شامل پیاده‌روی، دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری و تنیس می‌شوند. این فعالیت‌ها باعث افزایش ظرفیت ریوی و بهبود عملکرد قلب و عروق می‌شوند. البته در چنین درمان هایی نیاز به مصرف برخی از داروهای ضد آلرژی قبل از انجام تمرینات است.
- ورزش‌های تنفسی: این نوع ورزش‌ها شامل تمرینات تنفسی عمیق و تمرینات تنفسی با استفاده از وسایل مانند سیستم تنفسی ارتقایی (PEP) و دستگاه‌های تمرین تنفسی می‌شوند. این تمرینات بهبود عملکرد عضلاتنفسی، کاهش تنگی نفس و افزایش ظرفیت ریوی را هدف دارند.
قبل از شروع هر برنامه ورزش درمانی، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه مناسبی برای شما تعیین شود. همچنین، در صورتی که در حین ورزش علائم آسم شدیدتریشوند، باید فوراً فعالیت را متوقف کرده و به پزشک خود اطلاع دهید.
چگونه از آسم ورزشی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از آسم ورزشی (تنفس ناهنجار و تنگی نفس در هنگام فعالیت بدنی)، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مشاوره پزشک: قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند برنامه ورزشی مناسبی برای شما تعیین کند واهنمایی‌های لازم را درباره استفاده از داروهای ضدآسم قبل از ورزش بدهد.
- گرم‌کردن قبل از ورزش: قبل از شروع فعالیت بدنی، حتماً به گرم‌کردن آماده‌سازی عضلات و ریه‌های خود بپردازید. این شامل انجام تمرینات گرم‌کننده و کششی است که عضلات را برای ورزش آماده می کند.
- استفاده از داروهای ضدآسم: در صورت تجویز پزشک، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای ضدآسم قبل از ورزش داشته باشید. این داروها می‌توانند علائم آسم را کنترل کنند و از وقوع آسم ورزشی جلوگیری کنند.
- انتخاب فعالیت‌های مناسب: انتخاب فعالیت‌هایی که برای شما مناسب هستند و فشار زیادی به دستگاه های تنفسی شما وارد نمی کند مناسب است. بهتر است فعالیت‌هایی که نیاز به تنفس سریع و شدید دارند (مانند دویدن یا وزنه‌برداری شدید) را به میزانی کاهش دهید که بتوانید بدون مشکل آن‌ها را انجام دهید.
- استراحت در صورت نیاز: اگر در حین فعالیت بدنی علائم آسم شروع می‌شود، بلافاصله فعالیت را متوقف کنید و استراحت کنید. درورت نیاز، از داروهای ضدآسم استفاده کنید منتظر باشیدا علائم بهبود یابند قبل از ادامه فعالیت.
